Ilgın Lala Mustafa Paşa Cami (Kurşunlu Camii)
Lala Mustafa Paşa
|
Ilgın Lala Mustafa Paşa Cami (Kurşunlu Camii) |
Üç Lala Mustafa Paşa camii var. Erzurum merkez, Konya Ilgın, Kıbrıs Gazi Mogosa. Bu camileri yaptıran hayırsever tarihte Kara Mustafa Paşa diye'de anılan Lala Mustafa Paşa hakkında:
Lala Mustafa Paşa (ya da Lala Kara Mustafa Paşa), III. Murat saltanatında 28 Nisan 1580 - 7 Ağustos 1580 tarihleri arasında üç ay dokuz gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. Sırp asıllıdır ve Sokollu Mehmed Paşa'yla aynı köydendir. Yavuz Sultan Selim devrinde vezir olan abisinin (Deli Hüsrev Paşa) desteğiylesaraya girmiştir. Berber olarak çalışırken, Kanuni Sultan Süleyman'ın dikkatini çekti. Daha sonra çeşnigir ve mirahorluk yaptı. Bir süre sonra saraydan uzaklaştırıldı. 1555 yılında Filistin-Safed Sancakbeyi oldu. 1556'da Manisa Valisi Şehzade Selim’in lalalığına tâyin edildi. 14 Eylül 1560’ta önce Budin-Pojega Sancakbeyi, sonra da Van Beylerbeyi'ne getirildi. Erzurum, Halep ve Şam beylerbeyliklerinde de bulunan Lala Mustafa Paşa, II. Selim devrinde 1567’de Yemen’de Zeydi imamlarından Topal Mutahhar’ın isyân çıkarması üzerine, vezir olarak oraya gönderildi. Mısır’da Yemen harekâtının hazırlıkları ile meşgûlken, yerine Koca Sinan Paşa tayin edilip İstanbul’a çağrıldı ve altıncı vezir olarak Divân'a girmiştir. Kıbrıs Fatihi olarak adlandırılan Lala Mustafa Paşa, Piyale Paşa komutasındaki donanma ile birlikte komutasındaki yaya 60.000 kişiden oluşan Osmanlı Ordusunu, 2 Temmuz 1570'de Limasol’a çıkardı. 15 Eylül 1570 tarihinde Lala Mustafa Paşa, tören ile Lefkoşa şehrine girmiştir.15 Eylül 1571’de adadan ayrıldı ve İstanbul'a döndü. III. Murat devrinde, İran seferi dolayısıyla Erzurum kuvvetleri serdarlığına atandı. 5 Nisan 1578'de sefere çıktı. Aynı yıl İran ordusunu bozarak Tiflis'e girdi. Gürcistan ve Şirvan'ı aldı. Ardından, komutayı Özdemiroğlu Osman Paşa'ya bırakarak İstanbul'a döndü. 30 Eylül 1579’da Sokollu Mehmet Paşa'nın ölümüyle ikinci vezir, kısa süre sonra da sadrazam oldu. 3 ay 9 gün sonra 7 Ağustos 1580'de İstanbul'da vefat etti. İlk evliliğini Memlük Hükümdarı Kansu Gavri’nin oğlu Mehmed Beyin kızı Fatma Hatun ile yaptı. Bu evliliğinden olan oğlu Mehmed Paşa, babasının vefatından beş yıl önce Halep Beylerbeyi iken vefât etti. İkinci evliliğini Kanuni Sultan Süleyman Hanın oğlu, Şehzade Mehmed’in kızı Hüma Sultan ile yaptı. Bu evliliğinden de Sultanzade Abdülbaki Bey isimli bir oğlu oldu. İbrahim Peçevi, onun İran Seferi hakkında; Cquote demiştir. Kıbrıs ve Kafkasya fetihlerindeki ganîmet hissesi olmak üzere, elde ettiği serveti hayır işleriyle harcadı. Konya’da Şehzade Selim’in lalasıyken Ilgın’da cami, bedesten, kervansaray, Erzurum’da beylerbeyi iken Lala Mustafa Camii, Şam’da beylerbeyi iken 360 odalı Lala Paşa Hanı ve Hamamı, tekke, Kunaytira’da câmi ve imaret, Kıbrıs'ın Fethi'nden sonra Lefkoşa’da açtığı Hz. Ömer Camii'ne vakıflar, İran Seferi sırasında Kars Tiflis’te yaptırdığı camiler yaptırmıştır. Hicaz bölgesinde Mekke ve Medîne’de bâzı hizmetleri vardır. Paşanın kabri Eyüp Sultan Camii müştemilatında bulunmaktadır. Latin harfleriyle yazılan mezar taşında "Kıbrıs Fatihi" ifadesi yer almaktadır.
Kaynaklar:
Beytullah Yıldırım / Ilgın Araştırmaları
http://lalamustafapasa.kimdir.com/