Ilgın Lala Mustafa Paşa Külliyesi Sıbyan Mektebi
Ilgın Lala Mustafa Paşa Külliyesi yapılar topluluğu içerisinde, Camii giriş kapısının hemen sağında bir eğitim kurumu olan Sıbyan mektebi yer almaktadır. Lala Mustafa Paşa Külliyesi içerisindeki yapı, caminin batısında, imaretin güneyinde yer almaktadır.
Sıbyan mektebi, Osmanlı Devletinde ve İslam ülkelerinde çocuklara temel eğitimin verildiği ilköğretim kurumlarına verilen genel ad. Çoğunlukla cami ve mescitlerin yanında yapılırdı. İsteyen hayırseverler de sıbyan mektebi açtırabilirdi ve yönetimini vakıf eliyle sağlayabilirdi.
Lala Mustafa Paşa Külliyesinin cami giriş kapısı üzerindeki kitabesine göre Sultan III. Murad döneminde Lala Mustafa Paşa tarafından Hicri 984 Miladi 1576 tarihinde inşa ettirilmiştir. Külliyenin Mimar Sinan tarafından yapıldığı bilinmektedir. Sıbyan mektebinin ayrıca bir yapı kitabesi mevcut değildir. Ancak Hicri 985 Miladi 1577 yılında Lala Mustafa Paşa tarafından hazırlatılan külliye vakfiyesinde sıbyan mektebinin isminin bulunmasından hareketle külliye ile birlikte aynı tarihte inşa edildiği anlaşılmaktadır.
Lala Mustafa Paşa Külliyesi Vakfiyesinde, sıbyan mektebine eğitim alacak öğrenci olarak sadece fakir ve yetim çocukların alınacağı, bir muallim ile bir halifenin görevlendirileceği belirtilmiştir. Muallime günlük 3 dirhem, halifeye ise 1 dirhem verileceği yazmaktadır (Güldal, 2001: 35-36, 40,53; Müderrisoğlu, 1993: 745).
Dıştan kuzey güney doğrultusunda dikdörtgen bir alanı kaplayan sıbyan mektebi tek dershanelidir. Dershaneye doğu cephe üzerinde yer alan kapıdan girilmektedir. Dikdörtgen planlı dershane aynalı tonoz ile örtülüdür. Dershaneye sonradan asma bir kat eklenmiştir. Kapının güneyinde bir pencere vardır. Batı ve güney duvarda birer mazgal pencere bulunmaktadır. Moloz taş ve tuğla malzemeden almaşık teknikte inşa edilen sıbyan mektebinin giriş kapısı ile yanındaki pencerede düzgün kesme taş malzeme kullanılmıştır. İç mekânda duvarlar moloz taş, üst örtü tuğla malzemeyle inşa edilmiştir.
Sıbyan mektebinin giriş kapısı ile yanındaki pencere sivri kemer alınlıklıdır. Alınlık kemerlerinin üstünde tuğla malzemeli bir sivri kemer yer almaktadır. Yapının kuzey cephesi sağır, güney ve batı cephelerde ise birer mazgal pencere vardır. Kurşunla kaplı tonozun güneyinde yuvarlak kemerli pencere bulunmaktadır.
Lala Mustafa Paşa Sıbyan mektebi günümüzde bu bölüm halen ayakta ve kullanımakta olup, Ilgın İlçesi Camii ve Kur’an Kursu Yaptırma ve Yaşatma Derneği’ne tahsis edilmiştir. (Eyice, 1989: 172; Boran, 2001: 41; Çobanoğlu, 2007: 75-76; Eda Eriş Kızgın Menzil Külliyelerinde Yer Alan Sıbyan Mektepleri 2021)
Fotoğrafta, Ilgın Lala Mustafa Paşa Külliyesi Sıbyan Mektebi Bölümü Girişi Görülüyor.
Ilgın Araştırmaları Beytullah YILDIRIM
https://ilginarastirmalari.blogspot.com
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder