Kurtuluş Savaşında Ilgın Manevraları

Kurtuluş Savaşında Ilgın Manevraları
Ilgın Tarihi. Ilgın ve Atatürk

Ilgın Manevraları

Kurtulus Savasinda cephe gerisinde olmasına ramen Ilgın o yıllarda büyük çapta askeri birliklerin karargah merkezi olmasi dolayısıyla, çok önemli tarihi olaylara sahne olmustur. 1922 yilinin 1 mart 21 agustos tarihleri arasında Fahrettin Altay Pasa komutasındaki 15000 kişilik 5. süvari kolordusu Ilgın ilçesinde altı aya yakın bir zaman kalmış vefakar Ilgın halkı bu zaman içinde Kolorduya elinden gelen her türlü yardımı seve, seve yapmıştır. 

Kısa bir süre sonra düşmanla karşılaşacak olan Kolordunun taarruzdan önce uygun bir sahada tatbikat yapması gerekiyordu. Geniş çaplı bir tatbikattan önce Sovyet Büyükelçisi Aralov Gazi Mustafa Kemal Atatürk'e söyle bir teklifte bulunur. "Sakarya'da gördük, siz Türkler Yunan'ı yenebileceksiniz, fakat Bogazlar ve İstanbul'da bulunan İngilizleri tek başına yenemezsiniz. Onun için siz Kocaeli ne doğru ilerlerken bizde Eregli ve Zonguldağa çıkarma yapalım, iki koldan İstanbul'a yürüyelim ve beraber savasalım". 

Bu "beraber savaşalım" nereye kadar gideceğini çok iyi bilen Atatürk Sovyet Büyükelçisi'ne; Hele bir Yunan'ı yenelim şeklinde bir karşılık vererek derhal Fahrettin Altay Paşayı çağırtarak kendisine şunu sormustur. Sizin süvari Kolordunuzu Teftişe gelirsek, kaç bin süvariyle geçit yapabilirsin? Fahrettin paşa şu cevabi verir: 7 ile 8 bin atlıya resmi geçit yaptırabilirim. Atatürk büyük bir memnunlukla tamam, 1 Nisanda Ilgın'da teftişe hazır ol Pasam!. . .

Gerçekten Atatürk Sovyetlerin teklifinin amacını çok iyi değerlendirmiş ve onlara Savaş meydanında askeri gücü hakkında canlı bir cevap ermek istemişti. O sırada düzenlenmiş olan uygulamaya Atatürk, Sovyet Büyük elçisi Aralov'la, Azerbeycan Cumhuriyeti elçisi Abilof u ve her iki elçilik Ataşemiliterliklerini de (askeri ataşeleri)  bu manevraya davet etmişti.

Kalabalık bir heyetle birlikte 1 nisan 1922 günü yanında Cephe Komutanı İnönü Diğer bazı komutanlar askeri ve siyasi konuklarıyla birlikte Ilgın ovasında Ikmal ve Egitim işleriyle Büyük Taaruz'a hızla hazırlanmakta olan süvari Kolordusunu teftişe geldi. Birinci, ikinci ve dördüncü süvari tümenlerinden kurulu süvari Kolordumuz kaplıca yakınında bulunan Koca Çayır da toplanmıştı. Başkomutan Atatürk'ün emriyle geçit resmine başlandı. 7-8 bin süvarinin bir kısmının mızraklı bir kısmının yalın kılıç ve Allah, Allah sesleriyle savaş nizamında dörtnala geçişleri bir anda Ilgın ovasını mahşer yerine çevirmisti. En başta Fahrettin Altay arkasından generalleri ve kurmayları geçtiler. 3. Tümen süvari askerinin Koca Çayırda tozu dumana katarak uzunca bir zaman süren muntazam ve hırslı geçişi Başkomutan Mustafa Kemal Atatürk'ü diğer komutanlarımızı ne kadar heyecanlandırmış ve sevindirmiş ise böyle bir tatbikati ilk seyreden Sovyet ve Azerbaycan diplomatlarıyla Askeri ateşeleri üzerinde müthiş bir etki yapmıştır. 

Harekatı inceleyen konuk Rus elçisi kahraman askerlerimizin temsili düşman birliklerine karşı yapmış oldukları hücumlardaki çeviklik ve cengaverliğe hayran kalmış, Atatürk'e yaklaşarak kulağına fısıldar gibi Anladım Ekselens!. . Bu kahraman ordu karşısında hiçbir kuvvet ayakta duramaz demiştir. Süvari manevrasından sonra Gazi Mustafa Kemal Atatürk konuklarla birlikte Aksehir'deki piyade birliklerimizin hazırlamış oldukları tatbikata gittiler. 

Ilgın manevralarından memnun kalan Atatürk manevra sırasında çekilen resimlerde Belinde asılı olduğu görülen gümüş kakmalı kılıcı savaşın kazanılmasından sonra Fahrettin Altay Paşaya hediye etmiştir. Daha sonraları Fahrettin Altay Paşa Evimde asılı duran bu kılıca baktıkça süvari birliklerinin geçişi sırasında Mustafa Kemal Atatürk'ün gözlerinde parlayan ümit ışıklarını görür gibi oluyorum demiştir.

21 Agustos 1922 gecesinde Ilgında'dan Afyon cephesine doğru harekete geçen 5. süvari kolordusu Baskumandan Mustafa Kemal Pasa'nın Aksehir de verdigi tarihi Büyük Taarruz kararından sonra şanlı ordumuzun saflarına katılarak cephenin yarılmasında büyük rol oynamış, 9 Eylül 1922 diğer birliklerle Izmir'e girerek düşmani denize dökmüşlerdir.

Kaynaklar:
Beytullah Yıldırım / Ilgın Araştırmaları