Ilgın Şeyh Bedreddin Türbesi

Ilgın Şeyh Bedreddin Emir Sadeddin İsa Türbesi

Ilgın Şeyh Bedreddin Emir Sadeddin İsa Türbesi

Türbenin Selçuklu Emir Sadeddin Köpek ile hiç bir ilgisi yoktur.
Emir Sadeddin İsa Türbesi Selçuklu dönemi olan eserin, giriş kapısı üzerinde bulunan nefis Arapça kitabesine göre Hicri: 685 / Miladi: 1286-1287 yılında inşa edilmiştir.
Eserin vakfiyesi yoktur. Yapının mimarı bilinmemektedir.

Kurucusu Banisi ve Hayatı
Banisi Seyfeddin Balaban’ın oğlu Emir Sadeddin İsa’dır. Memluk Sultanı Baybars, Anadolu’ya Seyfeddin Balaban kumandasında bir askeri kuvvet göndermiştir (H 675 / M 1276). Eğer bu kumandan ile Sadedin İsa’nın babası aynı şahıs ise Sadedin İsa’nın babası ile birlikte Anadolu’ya geldiğini ve burada kalarak emirliğe kadar yükseldiğini kabul etmek gerekmektedir.

Onarımlar ve Bugünkü Durumu
Türbe 1975 yılında vakıflar genel müdürlüğünce restore edilmiştir. Bu restorasyon sırasında kısmen yıkık külah yenilenmiş, dökülen taş kaplamalar değiştirilmiş, ortadan ikiye ayrılan kapı kemeri desteklenmiş. Kübik kaide de dökülen taşların yerine yenileri konulmuştur.

Mimari Tanım - Plan (kesit ve İç tasvir)
Türbe iki katlı olup, kare kaide üzerinde yükselen sekizgen gövde piramidal külahla örtülüdür. Türbenin içerisine, birinci kata batı cephesinde açılan kapıyla girilir. Bu kat içte sekizgen oluşturmaktadır. Bu kata moloz taş ve tuğla kullanılmıştır. Kubbeye geçiş üçgenli kuşakla sağlanmıştır. İç mekân kuzey ve doğu kenarlarında alt sıralarda açılan iki pencere ile aydınlanır. Zemin çimento kaplı olup bu kata sanduka yer almaz. Alt kata giriş ise üst kat girişiyle aynı yönde olup, üst kata çıkışı sağlayan merdivenin sahınlığı altında açılmış bir açıklıkla sağlanır. Düzgün kare planlı cenazelik bölümü sivri kemerli bir beşik tonozla örtülüdür. Duvarlar ve tonoz moloz taş örgü olup, kireç sıva ile kaplanmıştır. Cenazelik bölümü dört adet menfezle aydınlatılır. Zemini toprak olan bu kata sanduka bulunmamaktadır. Ancak üzerinde lafza-i Celaller bulunan taşar mevcuttur, bunların parçalanmış sandukaya ait olması ihtimal dâhilindedir.

Mimari Tanım - Üç Boyutlu Mimari Özellikler (Cepheler ve dış tasvir)
Kare kaide üzerinde yükselen türbe gövdesi dışta, mermer benzeri taşla kaplıdır. Batı kenarında bulunan giriş kapısına iki tarafında bulunan yedişer basamaklı merdivenlerle çıkılır. Basık kemerli giriş açıklığı bir niş içine alınmıştır. Çoğunda görülen mukarnaslı niş açıklığı burada görülmez, nişin iki köşesinde iki sütunce yer alır. Sütunce başlıkları dal ve yaprak motifleriyle süslüdür. Silmelerle çerçevelenen nişin bir köşesinde lafza-i Celal yer almaktadır. Kapının basık kemerinde çizikleme üslubuyla geçme tarzında süsleme yer alır. Niş kemerinin alınlığında yapı kitabesi bulunur. Girişin bulunduğu batı kenarı dışında, kuzey penceresinin bulunduğu cepheye de önem verildiği buradaki süslemelerden anlaşılmaktadır. Dikdörtgen pencere açıklığı niş içine alınarak , üzeri istiridye kabuğu şeklinde dilimli yarım kubbe ile son bulur. Silmelerle çerçevelenen pencerede çeşitli geometrik süslemeler ve köşelerde rozetler yer almaktadır. Burada dikkati çeken en önemli husus kabartma olarak yapılmış saç örgülü bir kadın başının bulunmasıdır. Diğer cepheler tezyinatsız gayet sade ele alınmıştır. Kare iadenin köşelerinde üçgen şeklinde çıkıntılar yer alır.

Ilgın Şeyh Bedreddin Emir Sadeddin İsa Türbesi

Mimari Tanım - Malzeme ve Teknik
Şeyh Bedreddin Türbesi’nde kesme taş, moloz taş ve tuğla bir arada kullanılmıştır.

Mimari Tanım - Süsleme Özellikleri
Süsleme dışta iki cephede, giriş cephesinde ve kuzey cephede yer alır. Kuzey cephedeki insan başıyla beraber kullanılan rozetlerin, gökyüzü yolculuğunda varılan gezegenleri ve uhrevi âlemi sembolize etmesi mümkündür.

Tarihlendirme
Sadeddin İsa tarafından yaptırılan türbenin bugün Şeyh Bedredin Türbesi denilmesi, sonraları bu isimle bir zatın bu türbeye defnedilmesindendir.

Değerlendirme
Şeyh Bedreddin Türbesi giriş cephesi ve kuzey cephesinde yer alan süsleme özelikleri, içeride kubbeye geçişte kullanılan üçgenli kuşakla, dikkati çeken bir yapıdır.

Ekler (Kitabe)
“Bismillahirrahmanirrahim, Büyük Sultan, fetihler babası Gıyaseddin Mesud bin Keyhüsrev’in Saltanatı yılarında emir Sadedin İsa bin Seyfeddin Balaban…685senesinde bu mübarek türbenin yapılmasını emretti”

Konumu: Şeyhbedreddin Mahallesi, 5. Sokak, No: 24 Ilgın Konya'dadır.

Kaynaklar
BEYTULLAH YILDIRIM / ILGIN ARAŞTIRMALARI
TUNCER, Orhan Cezmi; Anadolu Kümbetleri I Selçuklu Dönemi, Ankara 1986. ÖNKAL, Hakkı; Anadolu Selçuklu Türbeleri, Ankara,1996.