Ilgın'dan 1572 Senesinde Kıbrıs Adasına Göç

 Ilgın'dan 1572 Senesinde Kıbrıs Adasına Göç

Ilgın'daki meşhur Kurşunlu Caminin içerisinde bulunduğu külliyeyi yaptıran Kıbrıs Fatihi Lala Mustafa Paşa'ın komutasında Kıbrıs adasının Osmanlı Devleti tarafından 1571 yılında fethinden hemen sonra adadaki Müslüman Türk nüfusu artırmak için iskân faaliyetleri başlatıldı. Osmanlı arşivinde kayıtlı 1572 yılına ait Mevkufat defterinde Kıbrıs´a Ilgın´dan göç eden aile sayısı 48 olarak verilmiştir.

Adanın yerel halkı Osmanlıların Kıbrıs'ı fethi sırasında, köylerde yaşayanlar evlerini terk edip dağlara kaçtı. Savaş bitince bazıları köylerine geri dönerken, bazıları Venediklilerle İtalya'ya göç etti. 1572 yılında yapılan incelemelerde toplam 76 köyün terk edildiği ortaya çıktı. Dönemin ikinci beylerbeyi Sinan Paşa, Padişah II. Selim'e adanın topraklarının tarıma elverişli olduğunu ve bu nedenle adaya Türklerin bir an önce yerleştirilmesi gerektiğini söyledi. Bu öneriyi yerinde bulan Sultan II. Selim Han, 21 Eylül 1571 tarihinde Türklerin adaya yerleştirilmesini emreden bir ferman çıkardı. Bu fermanın kopyaları Karaman, İçel, Yozgat, Alanya ve Antalya kadılarına gönderildi.

Göçün büyük bir kısmı birkaç yıl içinde tamamlansa da 18. yüzyılın ortalarına kadar göç devam etti. İstanbul'daki Osmanlı Arşivi 1572 yılında göç edenlerin sayısını 1689 olarak vermektedir. Mevkufat Defteri ise 1572'de göç veren bölgeleri ve aile sayılarını şu şekilde vermektedir: Bölge ve göç eden aile sayısı

Aksaray 225, Beyşehir 262, Seydişehir 202, Endügi 145, Develihisar 197, Ürgüp 64, Koçhisar 88, Niğde 172, Bor 69, Ilgın 48, Ishaklı 87, Akşehir 130, Toplam 1689 aile.

Bu bölgelerin tamamı Orta Anadolu'dadır. Bu dönemde Kıbrıs'a pek çok Yörük gelmiştir. 777 aile ise gönüllü olarak Kıbrıs'a göç etmiştir.

Göç edenlerin tamamı iyi huy kontrolünden geçmiştir. Ayrıca gelecekteki iyi huylu davranışları için bir de kefil göstermeleri istenmiştir.

Göç edenlerin sadece mesleklerini icra etmelerine izin verilmiştir. Buna göre bir çiftçi, çiftçilikten başka bir işle uğraşamıyordu.

1581 yılında kadar göç eden aile sayısı 8000'e çıkmıştır; fakat planlara göre bu sayının 12,000 olması gerekmekteydi. İçel, Yozgat, Kadirli, Antalya, Halep ve civar bölgelerden de göç edenler olmuştur. Halep'ten göç eden aile sayısı yaklaşık 200'dür."

Son olarak Cumhuriyet döneminde Ilgın Dığrak Köyünden 1975 yılında Kıbrıs'a 55 hane de göç ederek adaya yerleşmiştir.

Fotoğrafta, Osmanlı dönemi Kıbrıs adası görülmektedir.

ORHONLU Cengiz. (1971), Osmanlı Türklerinin Kıbrıs Adasına Yerleşmesi (1570-1580)

Gazioğlu, Ahmet C. (1990). The Turks in Cyprus: a province of the Ottoman Empire (1571-1878)

Kaynaklar:

Ilgın Araştırmaları / Beytullah YILDIRIM