Argıthanı Şemsüd-Din Altun-Aba Argıt Kervansarayı
Ilgın, Argıthanı Mahallesine adını veren meşhur tarihi Şemsüd-Din Altun-Aba Argıt Kervansarayı ve Vakfiyesi hakkında Ahmet Şerif Ceran başta olmak üzere farklı kaynaklardan yararlanarak yaptığımız araştırma notları.
Selçuklu Devletinde, Şemsüd-Din Altun Aba, II. Kılınç Arslan (1154-1192) ve oğlu Rükned-Din Süleyman Şah dönemlerinin sipahsalalarından (ordu kumandanı) birisidir. Anadolu Selçuklu Devleti tarihi birincil kaynak yazarı olarak kabul edilen 13. yüzyılda yaşamış İranlı yazar ve tarihçi İbni Bibiye göre I. Alaeddin Keykubat (1219-1237) dönemini yaşamış sultan oğlu II. Gıyaseddin Keyhüsrev (1237-1246)in Atabekliğini (Selçuklular'da şehzâdelerin yetiştirilmesi ve eğitimiyle görevli kişi) yapmıştır. Onun Tahta geçmesiyle birlikte Anadolu Selçuklu Devleti devlet adamı ve baş mimarı olan Sadeddin Köpek (ö. 1239) nüfuz ve kışkırtmasıyla öldürülmüştür.
Argıthanı Kervansarayı, Şemsüd-Din Altun Aba tarafından Hicri 598 Miladi 1202 yılından önce yaptırılmıştır. Mevcut bir kitabesi yoktur. Osmanlı Devleti döneminde tamir ve değişiklik görmüştür. Yapının holü, 16.50X26.00 metre oluşu, 16.50X18.50 metre ölçüsündedir.
Yabancı gözüyle Alman sanat tarihçisi Kurt Erdman, Argıthanı kervansarayı hakkında şunları söylemektedir:,
“Küçük bir yapı olduğu halde inşası itinalı yapılmıştır. Eski tarz bulunan büyük kapı cephesinde nispetsizlik görülür, yapının önünde bir camii vardır. Camiide ibadet edenler hanı ziyaret etmeden gidemezler. Handan doğuya uzanan yol bir kavis ile köprüye ulaşır. Birçok seyyahlar buradan geçer.
Şemsüd-din Altun Aba'nın Kervansarayı vakfiyesinde “Hancının maaşı hana gelen fakir yolcuların ısınması hanın aydınlatılması için miktarı bildirilmeyen odun ve bezir yağı alınması” olarak kaydedilmektedir. Bu da fakir yolcuların sığındığı bir barınak olduğunu göstermektedir. Hanın vakıfları arasında Konya Eski Pazar’da eski bir dükkan zikredilmektedir.
Görüldüğü gibi kervansaraylar, kervan ve ticaret yolları üzerinde yaptırılan dinlenme, emniyet ve sığınak merkezleridir üç gün parasız yolcuların ve hayvanların kaldıkları ve sığındıkları mekanlar ve kültür merkezleridir.
Konya’daki Şemsed-Din Altun Aba Medresesi vakıfları içerisinde Argıthanı kazasında bir değirmen vardı. Bu değirmen bir müddet boş kaldığı için yıkılmıştır. Hicri 1248 Miladi 1832 yılı kasım ayında tamir edilerek kiraya verildi. Kira bedelinin yarısı arpa olarak tespit edilmiştir.
Fotoğrafta, Ilgın, Argıthanı Mahallesi, Tarihi Köprü ve çevresi genel görünümü.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder