Ilgın Hoca Ahmed Yesevi Dervişleri ve Tekkeleri
Anadolunun, Türk İslam medeniyeti ile tanışmasında ve köklü bir şekilde yerleşmesinde bu topraklara gönderdiği dervişleriyle önemli bir yere sahip olan Hoca Ahmet Yesevi Hazretleridir.
Ilgın'ın İslam mayasıyla mayalanmasında Hoca Ahmet Yesevi hazretlerinin taleberi olan Beykonak eski adıyla Mahmuthisar Tekkesinde Dediği Sultan ve tekkesi, Argıthanı bölgesinde Argıt Dede ve tekkesi, Ilgın merkezde adını bilemediğimiz nice alim, ulema, ve şeyhlerin olduğu nesilden nesile anlatılmaktadır.
Pirimiz Hoca Ahmet Yesevi Hazretleri, Sünni İslam öğretisini ve tasavvuf düşüncesi Özbekistan’dan Anadolu’ya yaymak, Anadolu'yu yurt yapmak, Türkleştirmek ve İslamlaştırmak maksadı ile bölgeye pek çok Yesevi şeyhi ve Türk beyi göndermiştir.
Yesevilik, Türkistan’da ortaya çıkan bir İslam tasavvuf sistemidir. Muhtevası itibariyle Kuran’a ve Sünnete dayanır. Tasavvufu yaşayanların gayesi sadece Hz. Peygamber’e uymak onun sünneti ile itikat etmeye çalışmak, böylece Allah'ın rızasına uygun bir hayat sürmektir.
Ilgın merkezinde ve köylerinde tekke olarak adlandırılmış yerler ve mekanlar vardır. Handevi Kandevi türbesinin yanında günümüze ulaşamayan tarihte bir zaviyenin olması nedeniyle hala yerel halk burayı doğru biçimde Tekke olarak isimlendiriyor. Beykonak Dediği Sultan'ın yaşadığı mekan ve köyün adı da Tekke olarak anılmaktadır, Argıthanı Argıt Dede Zaviyeside bölgede Tekke olarak anılmaktadır.
İslam aleminde tasavvufla uğraşan mutasavvıfların sünnetlerini devam ettirip yaydıkları mekanlar olan tekke ve zaviyeler, Hicri 3. ve 9. asrın başlarından itibaren kendilerini gösterir. Tekkeler, İslam tasavvuf geleneğinde gerekli eğitimlerin verildiği çeşitli tarikat büyükleri olan şeyhlerin ve onların yerlerini tutan halifelerin himayesinde nefsi temizleme, ahlakı saflaştırma, zahiri (dışı), batını içi aydınlatma yolunun takip edildiği Ehli Sünnet, İslam hayat biçiminin yaşandığı ve öğretildiği müesseselerdir. Osmanlıda Tekye olarak telaffuz edilirken dergah diye isimlendirme de yapılmaktadır.
Müslüman Türkler XII. yy. da Pir-i Türkistan, Türkistan’ın ulusu lakabıyla anılan orta Asya Türk Tasavvufunun kurucusu olan Hoca Ahmet Yesevi, tesirlerini Orta Asya ve Anadolu’da devam ettiren büyük Türk İslam mutasavvıfıdır.
Hoca Ahmed Yesevi, 2. yy. ikinci yarısında Batı Türkistan da Sayram (Akşehir) kasabasında doğmuştur. Babası Hz. Ali R.A. evladından Şeyh İbrahim, annesi Ayşe Hatun’dur. Babası ölünce henüz 7 yaşındayken Gevher Şehnaz adlı ablası ile birlikte sonradan “Türkistan” adını alan “Yesi” şehrine gelip yerleşti ilk tahsilini devrinin tasavvuf geleneklerine göre tamamlayarak Buhara‘ya göç etti burada döneminin en ileri gelen bilgin ve mutasavvıflarından olan Yusuf Hemedani (ÖI.1140)ye bağlanarak kendisinin üçüncü halifesi oldu (1160) da şeyhinin postuna oturarak onun sistemini devam ettirdi. Daha sonra Yesi şehrine geçerek (1166) da ölümüne kadar tasavvufu bilgileri yaydı.
Müslüman Türklerin sade dilleriyle hikmetli özlü Tasavvufu düşüncülerini onların dil ve lehçeleri kolayca aktarabildiği için çevrede büyük bir şöhrete ulaştı. Kendisine binlerce kişi mürşid olarak bağlandı bu yüzden Yesevi Tarikatı bölgede hızla yayıldı.
Sofi bir şair ve tarikat sahibi bir mürşid, yol gösteren olarak Türk milletinin dini Milli ve kültürel yapısında yüz yıllarca tesiri devam eden Hoca Ahmet Yesevi menkıbe ve kerametleri ile Türk-İslam dünyasında büyük bir veli olarak şöhret kazanmıştır
Yesevilik, ilk Türk tarikatıdır. Hoca Ahmet Yesevi’nin ölümünden sonra Harizm, Kıpçak Maveraünnehri, Horasan, Azerbaycan ve Anadolu’da yayılmıştır.
Ecdadımızın Hoca Ahmet Yesevi başta olmak üzere cümlesine Mevla C.C. rahmet eylesin.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder