10 Haziran 2021 Perşembe

Ilgın Balkı Mahallesi

Ilgın Balkı Mahallesi 

Ilgın, Balkı Köyü Ilgının daha önce belediyelik olan kasaba konumundaki büyük ve kalabalık bir yerleşim birimi. Balkı, 25 Kasım 1998 tarihinde belediye statüsü alarak beldeye dönüştü. Balkı belde belediyesi 12 Kasım 2012'de TBMM'de kabul edilen 6360 sayılı Büyükşehir kanunu ile Ilgın'a bağlı bir mahalle oldu.

Balkı, Ilgın'ın 16 km. güneyinde Sultan Dağları eteklerinde, kuzeybatısında Asarlık, Yakıncadağ, batıda Dibekli Tepesi, Deveyokuşu güneyde Bozburun, Yarıkkaya, Kireçen doğuda Irbazan sırtları, güneydoğuda Kayaönü, Kirezliçukur, Gövenli tepeleri arasında geniş bir vadide Battal Deresi etrafında kurulmuş şirin bir orman köyümüzdür. Kuruluş tarihi hakkında kesin bilgiler bulunmamakla birlikte 1584 yılında Osmanlı arşivlerinde 6000 akçelik vergi kaydına rastlanmıştır. 1960 yılında MTA'dan maden mühendisi Baki CANİK'in araştırmalarında tarihi Balkı caminin bulunduğu tepe, Balkı Deresi'nde Navruzlu Burun tepesi ve Gülpınar tepesinde 9. yüzyılda kurşun madeni işlenen üç fırının bulunduğu anlatılmaktadır. Eski cami (Balkı camii) bu fırınlardan birinin külleri üzerinde, temeline ağaç hatıllar atılarak yapılmıştır. Caminin dikdörtgen, kubbesiz ve toprak damlı, direklerin uzun ve kalın ağaçlardan oluşu Selçuklu mimarî tarzını hatırlatması nedeniyle kasabanın kuruluşunun Selçukluların son döneminde olduğu tahmin edilmektedir. 

Osmanlı dönemi tarihi Balkı köyü camii (Nefise Hatun Camii, Eski Camii), Osmanlı Sultanı Murat Hüdavendigar’ın kızı olduğu düşünülen Nefise Hatun tarafından inşa ettirdiği yapım tarihi kesin bilinmemekle birlikte camii vakıf kayıtlarına göre 1703 tarihinden önce mevcut olduğu anlaşılıyor.

Kürtlük, Ağısmıyıl ve Belören mağarası köyün ören yerleridir. Çift sürerken tesadüfen çıkan mezarlarda küpler içerisinde kül ve kemiklerin bulunması, bölgenin İslâmiyet öncesi bir yerleşim yeri olduğuna işaret etmektedir. Gökçeyurtlu eczacı Sabri ASLAN'dan öğrendiğimize göre Gökçeyurt'ta da bulunan Asarlık tepesinin anlamı; “Asurlu papazların günah çıkarttıkları yer” anlamındadır. Kasabamızda bulunan Asarlık mevkiinde yığma olduğu belli olan Hocaların Höyükte eski dönemlere ait çanak ve çömlek parçalarına rastlanmıştır. Kasabanın doğusunda “Mederese” adlı mevkiinde 13. yüzyılda eğitim-öğretim yapılan medreseye ait yapı temelleri mevcuttur. Adaras mevkiinde Ağalar, Bulcuk ve Saraycıktan gelerek Antalya'ya kadar uzanan tarihi “Tuz yolu” üzerinde Roma döneminde “Adriyanus” adlı bir şehir merkezi vardır. Bu merkezde yolcuların konakladığı bir han'ın olduğu, yol ve köprü yapımı sırasında ortaya çıkan işlenmiş taşlardan anlaşılmaktadır. Aynı mevkiinin, Bulcuk ve Gökçeyurt'taki Elmalı'dan geçen İpek Yolu'nun üzerinde olduğu anlatılmaktadır. Balkıların naklettiğine göre köyü ilk kuranların Yörükler olduğu ve eski caminin çevresinde yedi haneden ibaret olduklarını, çevrenin bataklık, sazlık, balkanlık bir yer olması nedeniyle, “Balkı” adının buradan geldiğidir. Ayrıca “Konya İl Yıllığı”'nda “balkı” kelimesinin anlamı; “Kırım topraklarında Kara Deniz'e dökülen Don ırmağı çevresindeki çamur çukurlarının adı” olarak geçmektedir.

Balkının nüfusu 2013 tarihinde 920 kişi iken, 2019 tarihinde 757 olarak tespit edilmiştir. Balkı'da Dibekbaşı, Ganelarası, Hanyolu ve Asarlık adlı 4 mahallede yaşayan halkın geçim kaynağı, tarım ve hayvancılıktır.

Fotoğrafta, Balkı genel manzarası görülüyor. 
Kaynaklar:
Beytullah Yıldırım / Ilgın Araştırmaları

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder